Oyuncak Hikâyesi
Eskiler her zaman değerli olmuştur. Pek çok eşyamızı, zamanla işlevlerini yitirseler bile, ısrarla saklarız. Bazen evin bir köşesinde, tozlu bir kutunun içinde, hiç beklenmeyen bir anda yapılan tesadüfi keşifler, gizli kalmış hazinelerimizi yeniden hatırlamamıza sebep olur. Onlar yıllar önce unutulan ve ele her alındığında birçok anıyı canlandıran eski oyuncaklardır...
GEÇMİŞİN İLHAMI
Kendi alanında, çağımızın da ilk süperstarlarından birisi Yo Yo. Kaynaklara göre 1929 yılında ticari olarak satışa sunulan bu oyuncağın geçmişi, aslında çok eski çağlara kadar uzanıyormuş. Bu oyuncağın birçok farklı çeşidi var ve onunla ilgili çok değişik oynama teknikleri geliştirilmiş. Bu işin profesyonelce yapanları bile var. Öyle ki onunla tüm dünyada yarışmaları bile düzenleniyor.
BİLİME HİZMET ETTİLER
1940′lı yılların popüler oyuncaklarından biri ise Slinky adındaki gerçekten de ne işe yaradığını bilmediğim nesne var. Tabii ki bu durum oyuncağın ortaya çıktıktan sonra, tüm dünyada 60 yılda 300 milyon adet sattığı gerçeğini değiştirmiyor. Çocukluğumda, Slinky benim için sadece ilk hareketi yaptıktan sonra, merdivenlerden çok güzel yuvarlan renkli bir nesne. Ancak Slinky, aslında oldukça bilimsel bir oyuncakmış. Sadece işleyiş yapısı ve tasarım şekli ile değil, inernetteki bilgilere göre, Slinky pek çok bilimsel deneyde de kullanılmış zamanında.
KİTLESEL ÇILGINLIK
Oyuncakların altın çağı olarak ise 1950′ler kabul ediliyor. Oyun hamuru Play Doh, plajların vazgeçilmez vakit geçirgeçi "uçan disk" Frisbee ve zamanında tam bir çılgınlık halini alan Hula Hoop savaş sonrası yılların en popüler oyuncakları arasında yer alıyor. Bu oyuncak patlamasında, 2′nci Dünya Savaşı sonrası yaşanan zor yılların büyük payı var kuşkusuz. Canlanan ekonomik hayat ve yeniden inşa edilen ülkeler oyuncak çeşitliliğine de önemli katkılar yapmış sanırım. Tabii bugün işlevleri değişti diyebiliriz. Sokakta Hula Hoop çeviren kız çocukları pek göremezsiniz. Eskilerin oyuncağı bugünlerde zayıflamak isteyen hanımlara hizmet ediyor.
POPÜLER KÜLTÜRE KATKI
Oyuncaklar da zamanla kaçınılmaz bir şekilde değişime uğradı. Örneğin 50′lerde ortaya çıkan ve 60′lı yıllarad patlayan Lego markasının geliştirdiği birbirine geçmeli plastik tuğlaları çocuklara yaratıcılıklarını geliştirme fırsatı sunmuş. 25 yıl kadar önce, Lego ile inşaa ettiğim küçük ölçekli şehirleri hala hatırlıyorum. Lego günümüzde sadece bir marka ismi değil artık. O popüler kültürün parçalarından biri olmuş durumda.
BİLMECEYİ ÇÖZER MİSİN?
Lego kadar çok sevdiğim ve 25 yıldır hala oynadığım tek oyuncağım olan Rubik Küpü ise 1970′lerin ortasında ortaya çıkan ve 1980′lerde tüm dünyayı etkisi altına alan bir şaheser benim için. Tek bir çözüm yolu olmayan bu oyuncağı bir ömür boyu çözebileceğime inanmıyorum açıkçası. Bu "icat" yeni bir bakış açısı da geirdi oyuncaklar alemine; büyükler de artık oyun oynayabilirdi. Rubik Küpünden sonra zeka oyunları pek bir popüler oldu.
VE TEKNOLOJİ GELDİ
1980′li yıllar oyuncakların yapısını da değiştirmeye başladı. Önce Atari ile elektronik hayatımıza girdi. Sonra Rusya’dan dünyaya yayılan Tetris ortaya çıktı. Onu "sanal hayvancıklar" Tamagotchi‘ler takip etti. Hala otobüste, sokakta Tetris’i elinden düşürmeyen insanları hatırlıyorum. Günümüzde elektronik oyuncaklar, teknolojinin de gelişmesiyle, zamanla bilgisayarlar ve akıllı telefonların içine taşındı. Daha doğrusu oyun haline geldiler. Artık daha sosyal, etkileşimli, dokunmatik hatta sadece vücut hareketleriyle oynanan video oyunları popüler. Üstelik sadece belirli bir yaş grubunu değil, orta yaşını yaşayan insanlar dahi boş vakitlerini bu yeni nesil oyunları oynayarak değerlendiriyor.
BİR ZAMANLAR
Günümüzde çocuklar artık pek Kızma Birader oynamıyor. En azından benim çevremde bu durum böyle. Bir zamanlar, bir yerlerde "bilgisayar yaygınlaştıktan sonra sokakta oynayan çocuk sayısının çok azaldığı ve eski geleneksel oyuncakların ve oyunların kaybolmaya başladığını" okumuştum. Elbette bu çok aykırı bir durum değil. Tabii ki bugünün çocuklarının da yıllar sonra hatıralarını canlandıracak oyuncakları olacak. Şekilleri biraz farklı bile olsa, yıllar sonra ele alındığında veya sadece hatırlandığında gülümsetecektir. Peki siz eski oyuncaklarınızı hatırlıyor musunuz?
GEÇMİŞİN İLHAMI
Kendi alanında, çağımızın da ilk süperstarlarından birisi Yo Yo. Kaynaklara göre 1929 yılında ticari olarak satışa sunulan bu oyuncağın geçmişi, aslında çok eski çağlara kadar uzanıyormuş. Bu oyuncağın birçok farklı çeşidi var ve onunla ilgili çok değişik oynama teknikleri geliştirilmiş. Bu işin profesyonelce yapanları bile var. Öyle ki onunla tüm dünyada yarışmaları bile düzenleniyor.
BİLİME HİZMET ETTİLER
1940′lı yılların popüler oyuncaklarından biri ise Slinky adındaki gerçekten de ne işe yaradığını bilmediğim nesne var. Tabii ki bu durum oyuncağın ortaya çıktıktan sonra, tüm dünyada 60 yılda 300 milyon adet sattığı gerçeğini değiştirmiyor. Çocukluğumda, Slinky benim için sadece ilk hareketi yaptıktan sonra, merdivenlerden çok güzel yuvarlan renkli bir nesne. Ancak Slinky, aslında oldukça bilimsel bir oyuncakmış. Sadece işleyiş yapısı ve tasarım şekli ile değil, inernetteki bilgilere göre, Slinky pek çok bilimsel deneyde de kullanılmış zamanında.
KİTLESEL ÇILGINLIK
Oyuncakların altın çağı olarak ise 1950′ler kabul ediliyor. Oyun hamuru Play Doh, plajların vazgeçilmez vakit geçirgeçi "uçan disk" Frisbee ve zamanında tam bir çılgınlık halini alan Hula Hoop savaş sonrası yılların en popüler oyuncakları arasında yer alıyor. Bu oyuncak patlamasında, 2′nci Dünya Savaşı sonrası yaşanan zor yılların büyük payı var kuşkusuz. Canlanan ekonomik hayat ve yeniden inşa edilen ülkeler oyuncak çeşitliliğine de önemli katkılar yapmış sanırım. Tabii bugün işlevleri değişti diyebiliriz. Sokakta Hula Hoop çeviren kız çocukları pek göremezsiniz. Eskilerin oyuncağı bugünlerde zayıflamak isteyen hanımlara hizmet ediyor.
POPÜLER KÜLTÜRE KATKI
Oyuncaklar da zamanla kaçınılmaz bir şekilde değişime uğradı. Örneğin 50′lerde ortaya çıkan ve 60′lı yıllarad patlayan Lego markasının geliştirdiği birbirine geçmeli plastik tuğlaları çocuklara yaratıcılıklarını geliştirme fırsatı sunmuş. 25 yıl kadar önce, Lego ile inşaa ettiğim küçük ölçekli şehirleri hala hatırlıyorum. Lego günümüzde sadece bir marka ismi değil artık. O popüler kültürün parçalarından biri olmuş durumda.
BİLMECEYİ ÇÖZER MİSİN?
Lego kadar çok sevdiğim ve 25 yıldır hala oynadığım tek oyuncağım olan Rubik Küpü ise 1970′lerin ortasında ortaya çıkan ve 1980′lerde tüm dünyayı etkisi altına alan bir şaheser benim için. Tek bir çözüm yolu olmayan bu oyuncağı bir ömür boyu çözebileceğime inanmıyorum açıkçası. Bu "icat" yeni bir bakış açısı da geirdi oyuncaklar alemine; büyükler de artık oyun oynayabilirdi. Rubik Küpünden sonra zeka oyunları pek bir popüler oldu.
VE TEKNOLOJİ GELDİ
1980′li yıllar oyuncakların yapısını da değiştirmeye başladı. Önce Atari ile elektronik hayatımıza girdi. Sonra Rusya’dan dünyaya yayılan Tetris ortaya çıktı. Onu "sanal hayvancıklar" Tamagotchi‘ler takip etti. Hala otobüste, sokakta Tetris’i elinden düşürmeyen insanları hatırlıyorum. Günümüzde elektronik oyuncaklar, teknolojinin de gelişmesiyle, zamanla bilgisayarlar ve akıllı telefonların içine taşındı. Daha doğrusu oyun haline geldiler. Artık daha sosyal, etkileşimli, dokunmatik hatta sadece vücut hareketleriyle oynanan video oyunları popüler. Üstelik sadece belirli bir yaş grubunu değil, orta yaşını yaşayan insanlar dahi boş vakitlerini bu yeni nesil oyunları oynayarak değerlendiriyor.
BİR ZAMANLAR
Günümüzde çocuklar artık pek Kızma Birader oynamıyor. En azından benim çevremde bu durum böyle. Bir zamanlar, bir yerlerde "bilgisayar yaygınlaştıktan sonra sokakta oynayan çocuk sayısının çok azaldığı ve eski geleneksel oyuncakların ve oyunların kaybolmaya başladığını" okumuştum. Elbette bu çok aykırı bir durum değil. Tabii ki bugünün çocuklarının da yıllar sonra hatıralarını canlandıracak oyuncakları olacak. Şekilleri biraz farklı bile olsa, yıllar sonra ele alındığında veya sadece hatırlandığında gülümsetecektir. Peki siz eski oyuncaklarınızı hatırlıyor musunuz?
Leave a Comment